Rekenen met het honderdveld en de tafelmatrix

Rekenboogkleed van Beelddenkerslerenzo 140x70
Rekenboogkleed van Beelddenkerslerenzo
140×70

Rekenen met het honderdveld

Het honderdveld is voor beelddenkers erg effectief om overzicht te krijgen in het rekenen. Een beelddenker kan het honderdveld visueel opslaan. Met het honderdveld krijgen ze inzicht in de juiste plaats van de getallen en de getallenstructuur.
Visualisatie helpt echt om inzicht te krijgen en dat is waar het uiteindelijk om gaat: snappen waarom je iets doet. Voor beelddenkers is het dan ook belangrijk dat ze mogen rekenen met behulp van het honderdveld of de tafelmatrix. Spieken (en overschrijven) is een must voor beelddenkers om te leren automatiseren.

Hieronder een aantal ideeën voor het rekenen op het honderdveld.

• Ontdek de structuur, 1 erbij, 1 eraf, 10 erbij, 10 eraf. Loop met de vingers over de getallen. Ondersteun eventueel visueel door een plus te tekenen op de rechterhand en een min te tekenen op de linkerhand. (Rechts en omlaag is + en links en omhoog is -).
• Getallenstructuur
In het rekenboogkasteel wonen de koningen onder elkaar in de laatste toren van het kasteel. Hier wonen koning 10, 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80, 90 en 100. Elke koning heeft 9 kinderen (prinsjes en prinsesjes). Ze heten 1,2,3,4,5,6,7,8 en 9. Deze lopen altijd ‘ACHTER’ de koning en mogen nooit voor de koning lopen. Als ze toch voor de voeten van de koning gaan lopen krijgen ze een schop onder de billen van de koning. Als we een getal schrijven dan noteren we altijd eerst het getal van de koning en dan het getal van het prinsje of het prinsesje. Ondanks dat de prinsjes en prinsesjes eerst uitgesproken worden één-en-twintig 21 of zes-en-negentig 96′.
• Begin bij je leeftijd en tel met je vinger in sprongetjes van 2, 5 of 10.
• Begin op een willekeurig cijfer op de eerste rij en tel er telkens 10 bij op.
• Tel met een willekeurig getal, maar begin op een vreemde plaats.
• Gebruik zelfgemaakte doorzichtige vierkantjes met een gekleurd kader of post-it papiertjes. Leg of plak deze op de antwoorden van een tafel bv op de tafel van 3. Een tafel spring je (met de vinger), begin op vakje 3, spring verder naar 6, 9 enzovoorts. Wat valt je op? En kijk eens naar de tafel van 9, die een heel mooi diagonaal geeft. Waarom is dat?
• Zoek naar patronen. Bijvoorbeeld: begin bij 7 en tel 4 vakjes verder. Begin bij 27 en tel 4 vakjes verder. Neem een willekeurig getal dat eindigt op een 7 en tel er 4 bij op. Welk patroon zie je?
• Begin bij 95 en tel terug met 10 vakjes per keer. Of met 5 per keer.
• Splitsen: noem om de beurt een getal. De ander wijst op het veld aan hoeveel vakjes er zijn tot 100. Of bij jongere kinderen: tot 10.
• Begin op 8 en tel er 8 bij op. Begin op 18 en tel er 8 bij op. Begin op 38 en tel er 8 bij op.
• Maak een rij sommen tot 100, en reken alles uit met het honderdveld.
• Begin ergens op de eerste rij en tel er steeds 11 bij op. Kun je voorspellen wat er gebeurt als je op 42 begint en je telt er 11 bij op? Kun je een regel bedenken? (één rij naar beneden, één hokje opzij)
• Maak een groot leeg honderdveld op het schoolplein met stoepkrijt en geef telkens de leerlingen een nummer. Iedere leerling gaat op zijn vakje staan. Dit kan ook met tafels.
• Maak zichtbaar dat het honderdveld ook gebruikt kan worden bij het rekenen boven de honderd en de getallen op dezelfde plaats blijven staan. Doe dit door bijvoorbeeld een 1(0) of een 2(0) voor alle getallen te plaatsen.

Gebruik voor onderstaande ideeën een uitgeprinte versie van het honderdveld:
• Speel bingo (goed voor klank – tekenkoppeling).
• Puzzel
Knip een honderdveld in kleine vakjes en schud deze door elkaar. Plak ze vervolgens op een leeg honderdveld weer op de juiste plaats.
• Even en oneven getallen
Kleur alle even getallen in één kleur en daarna alle oneven getallen in één andere kleur.
• Tafels
Kleur één tafel op het honderdveld of een paar tafels met verschillende kleuren.
• Procenten
Kijk naar procenten. 10 procent betekent ‘tien van de honderd’. Op het veld zijn dat dus 10 vakjes. Kleur nu eens 30 procent van het honderdveld. Of 45 procent.
• Breuken
Kijk naar breuken. Wat is de helft van 100? En welk getal is ¼ van 100? Wat betekent ¼ precies? Kijk ook naar andere breuken, achtsten of vijfden bijvoorbeeld.
• Priemgetallen
Streep de 1 door. Kijk vervolgens naar de 2, maar streep hem niet door – streep wel alle veelvouden van 2 door (alle getallen die je krijgt als je iets met 2 vermenigvuldigt), alle even getallen dus. Kijk dan naar het volgende getal dat nog niet doorgestreept is: de 3. Weer: niet doorstrepen, maar wel alle veelvouden ervan afkruisen (6 was al doorgestreept bij de veelvouden van 2, dus je gaat verder met 9, 15, 21 enzovoorts). Het volgende getal dat nog niet was afgestreept, is de 5. Nogmaals: 5 niet doorstrepen, maar wel alle veelvouden ervan.
Wat is het volgende open hokje, welk getal is nog niet afgestreept? Kruis iedere veelvoud daarvan af. Ga zo door totdat je niet meer verder kunt. Als je geen fouten gemaakt hebt, dan zijn alle vakjes die nu nog open zijn, priemgetallen (getallen die alleen gedeeld kunnen worden door 1 of door zichzelf). Dit afstreepwerkje heet de Zeef van Eratosthenes. Je kunt de vakjes ook inkleuren.

Nog meer leuke ideeën nodig? In de webshop verkoopt specials4schools een kistje met opdrachten voor op het honderdveld.

Rekenboogkleed van Beelddenkerslerenzo 140x70
Rekenboogkleed van Beelddenkerslerenzo
140×70

Rekenen met de Tafelmatrix
Beelddenkers houden van overzicht. In de tafelmatrix staan alle antwoorden van de tafels 1 t/m 10 in één overzicht.

• Lees een tafelsom voor en zoek de som met het antwoord op in de tafelmatrix.
• Zoek naar verbanden in de matrix.
• Welke antwoorden komen dubbel voor?
• Laat zien en oefen dat de som twee kanten op gelezen kan worden, het antwoord is hetzelfde.
• Laat zien en oefen dat een keer som een omgekeerde deel som is.
• Vul een lege tafelmatrix in.
• Speel bingo.
• Kleur op een afdruk de tafels die je al kent groen, die je nog af en toe lastig vindt oranje en die je moeilijk vindt rood.

Printversie tafelmatrix

De honderdveldtips heb ik voornamelijk overgenomen van de webpagina https://vanallemarktenthuis.com/2010/01/22/zeg-ken-jij-het-honderdveld/ aangevuld met mijn eigen ideeën.